سرویس اقتصادی-

 

به گزارش کیهان، جواد اوجی، وزیر نفت روز ۱۶ اردیبهشت در نشست هیئت دولت در گزارشی از فعالیت‌های پالایشگاه آبادان، با اشاره به اینکه در سال ۱۳۹۴ وزیر نفت وقت با اعلام زیان‌ده‌بودن این پالایشگاه گفته بود، دولت حاضر است آن را رایگان واگذار کند، گفت: با اقدام‌هایی که در دولت مردمی با تکیه بر توان سازندگان، متخصصان و پیمانکاران داخلی و به بهره‌برداری رساندن فاز دوم این پالایشگاه انجام شد، پالایشگاه آبادان اکنون یکی از سودده‌ترین واحدهای تولیدی است که پارسال ۱۲ همت سودآوری داشته است.

وی با اشاره به رسیدن تولید بنزین در این پالایشگاه از روزانه هشت میلیون لیتر در ابتدای دولت سیزدهم به روزانه 15 میلیون لیتر، تولید گازوئیل از روزانه 15 میلیون لیتر به ۱۹ میلیون لیتر و کسب رتبه نخست صادرات در بورس کالا و انرژی در سال ۱۴۰۲، تصریح کرد: تا دو ماه آینده واحد هیدروکراکر این پالایشگاه نیز به بهره‌برداری می‌رسد و درآمد ارزی تولید گازوئیل یورو پنج آن سه میلیون یورو دیگر افزایش خواهد یافت.

وزیر نفت همچنین با اشاره به افزایش ۲۱۰ هزار بشکه‌ای تولیدات و تأمین خوراک مجتمع‌های پتروشیمی تبریز، شازند، بندرامام، بوعلی و رازی، افزود: در طول فعالیت دولت سیزدهم، تعداد محصولات تولیدی این پالایشگاه از ۲۱ محصول در سال ۱۴۰۰ به ۳۴ محصول رسیده و با اقدام‌های انجام‌شده، تنها در سال گذشته ۱۳۰۰ فرصت شغلی ثابت و غیرثابت در این مجتمع ایجاد شد که امسال نیز ۶۰۰ نفر به نیروهای شاغل در پالایشگاه افزوده می‌شود و حداقل هزار نفر نیز در پیمانکاری‌های توسعه فاز سوم آن مشغول فعالیت خواهند شد.

 پالایشگاه سازی «کثافت کاری» است

توسعه پالایشگاه یکی از اقداماتی است که به رفع ناترازی بنزین کمک کرده و حتی مانع از واردات بنزین برای حل این معضل شود. دولت قبل در این زمینه دستاوردی نداشت و تنها پروژه نیمه تمام ستاره خلیج فارس را که در دولت دهم کلید خورده و به اذعان خودشان در دولت بود تکمیل کرد.

جالب اینکه مجلس شورای اسلامی وزارت نفت را مکلف به ساخت پتروپالایشگاه کرده بود اما دولت قبل توجهی به قانون مجلس نداشت؛ چرا که آقای زنگنه، شیخ الوزرای دولت دوازدهم ساخت پالایشگاه را «کثافت کاری» می‌دانست و در توضیح علت عدم ساخت آن گفته بود: «به من می‌گویند شما پالایشگاه نزدید؛ ما در پارس جنوبی تولید را دو و نیم برابر کردیم. این یعنی ۱۰ تا پالایشگاه! اگر به‌جای این، پالایشگاه می‌زدیم، تمام کشور را به کثافت و آلودگی می‌کشیدیم.»

وزیر سابق نفت سال گذشته هم ادعا کرده بود که می‌توانیم به تولید هفت میلیون بشکه نفت در روز دست یابیم و پالایشگاه سازی را دارای عدم توجیه اقتصادی ندانست. در حالی که کارشناسان معتقدند مخازن کشور توان این میزان تولید را ندارند و ساخت پالایشگاه همچون سایر کشورها باید یکی از اولویت‌های ایران باشد.

 رقابت جهانی در پالایشگاه سازی

به گزارش مهر در آسیا ۴۷ پروژه جدید پالایشی در مرحله ساخت یا برنامه‌ریزی است. از این طرح‌ها ۱۸ پالایشگاه در حال ساخت است و ۲۹ طرح در مرحله طراحی هستند. نکته جالب توجه در این است که کشورهایی مانند کره جنوبی، چین و ژاپن و حتی هند که تولید کننده نفت خام نیستند و واردکننده آن به شمار می‌روند نیز در این سال‌ها همواره به دنبال ارتقای پالایشگاه‌های موجود و احداث پالایشگاه‌های جدید بوده اند زیرا قطع به یقین آنها وزیری نداشتند که پالایشگاه سازی را کثافت کاری بداند.

چین هم با واردات حدد 11 و نیم میلیون بشکه در روز نفت خام در سال ۲۰۲۳ و پالایش بیش از ۱۷ میلیون بشکه در روز نفت خام نمونه دیگری از کشورهای پیشرو در حوزه توسعه زنجیره ارزش نفت خام است.

چین در طی سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ با سرمایه‌گذاری بیش از ۵۸ میلیارد دلاری برای ساخت پالایشگاه، حدود دو و نیم میلیون بشکه در روز به ظرفیت پالایشی خود افزوده است و قصد دارد تا سال ۲۰۲۵ ظرفیت پالایشی خود را به ۲۰ میلیون بشکه در روز افزایش دهد.

 پالایشگاه‌هایی همچون ژیجیانگ (فاز اول و دوم) و هنگلی با ظرفیت‌های ۲۰ و ۴۰ میلیون تن در سال و حجم سرمایه‌گذاری 12 و ۲۴ میلیارد دلار نمونه‌هایی از طرح‌های به بهره‌برداری رسیده در طی سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۲ هستند.

علاوه بر کشورهای آمریکا و چین، هند هم در پی افزایش ظرفیت پالایشی خود است. به‌طوری‌که بر اساس پیش‌بینی‌های آژانس بین‌المللی انرژی، این کشور تا سال ۲۰۲۸ بیش از یک میلیون بشکه در روز بنا بر وجود تقاضا برای سوخت (بنزین و گازوئیل) و حضور در بازارهای جهانی و همچنین افزایش سودآوری به ظرفیت پالایشی خود خواهد افزود. در واقع هند علاوه بر تأمین نیازهای داخلی خود، نقش مهمی در تأمین تقاضای سوخت از جمله گازوئیل کشورهای اروپایی دارد.

 اعتقاد وزیر سابق نفت به خام فروشی!

وزیر سابق نفت با تاکید به خام فروشی نفت، معتقد بود که ساخت پالایشگاه هیچ‌گونه استدلال فنی و اقتصادی ندارد که کارشناسان این موضوع را رد کرده‌اند و می‌گویند با پالایش نفت در کشور، نه‌تنها سود و درآمد بیشتری نصیب کشور خواهد شد، بلکه ابزاری برای خنثی کردن تحریم است؛ زیرا صادرات نفت قابل رصد است، اما نمی‌تواند صادرات فرآوردهای نفتی مانند بنزین، گازوییل و... را رصد کرد.

«سعید نوری کرم»، کارشناس حوزه انرژی هم در پاسخ به ادعای زنگنه درخصوص پالایشگاه‌سازی به ایرنا گفت: افزایش ظرفیت پالایشی با توجه به تحریم‌پذیری صادرات نفت خام، بازارهای رو به گسترش مواد پتروشیمیایی و افزایش تقاضای داخلی برای سوخت به‌ویژه بنزین و گازوییل، کاملاً ضروری و آینده‌نگرانه است.

وی بیان کرد: در حقیقت ساخت پالایشگاه هم می‌تواند بخشی از مشکلات کشور در خام فروشی نفت را حل کند و هم با ارزآوری منابع ارزی کشور را افزایش دهد.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: در این راستا کشورهای مختلف جهان همچون آمریکا، چین و هند پیوسته به دنبال احداث پالایشگاه و ارتقای فرآیندهای تبدیلی به‌منظور تولید سوخت باکیفیت و محصولات پتروشیمیایی و ایجاد ارزش‌افزوده بیشتر هستند. به‌عنوان نمونه آمریکا با شروع انقلاب نفت شیل تولید خود را افزایش داد به‌طوری‌که در سال ۲۰۱۹ با تولید حدود ۱۲ میلیون بشکه در روز بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت خام جهان شد.

 وزارت نفت متولی اصلی 

اجرای قانون پتروپالایشگاه

عدم ساخت پالایشگاه در کشور در حالی توسط زنگنه رقم خورد که مجلس قانون اجرای پتروپالایشگاه ها را تصویب کرده بود. برخی از دولتمردان گذشته معتقد بودند این قانون برای ورود بخش خصوصی است و دولت اجازه ساخت پالایشگاه را ندارد اما براساس مجوز مجلس در صورتی که بخش خصوصی اقدامی به ساخت پالایشگاه نکند وزارت نفت متولی ساخت پالایشگاه است.

وقتی قانون اجرای پتروپالایشگاه ها را مشاهده می‌کنیم رسماً مجلس به وضوح و با صراحت استفاده از ظرفیت‌های بازار سرمایه را برای ساخت پتروپالایشگاه در اختیار دولت قرار داده بود و در کنار آن نقش مهم وزارت نفت در اجرای این قانون نیز بیان شده است اما جالب است که مسئولان وزارت نفت نسبت به آن بی توجهی کردند و هیچ پرونده قضائی برای آنها مبنی بر ترک فعلی که داشتند تشکیل نشد.

زنگنه همواره تکمیل پالایشگاه ستاره خلیج فارس را افتخار خود می‌داند. درحالی که به گفته «اصغر ابراهیمی اصل»، معاون اسبق وزارت نفت، این پروژه در زمان دولت احمدی‌نژاد شکل گرفت و ۷۹ درصد پیشرفت داشت. ۲۱ درصد باقی مانده باید در ظرف یک سال و نیم به پایان می‌رسید. اما چون زنگنه به این کار اعتقادی نداشت، اعتبار لازم به آن را تخصیص ندادند تا اینکه عدم ساخت این پالایشگاه می‌توانست برای کشور هزینه زا باشد و به همین دلیل در دولت دوازدهم بعد از سال‌ها این پالایشگاه به اتمام رسید.